13/09/14

Un grande die an Cicuiru



 Al die 16 d’Agostu fui un grande die pa’l nuôssu llugaricu de la Raya. Tubimus alla un ancontru de lliengua y cultura ya biên cuinecidu de todus nos que yê’l « blogueiros de l Praino ».
Astañu fui aton pu’la Raya que mus fiquémus pra mas un die a ver, a daprender, y a cumer ! Ancumecémus ende pu’las diêç la mañana cun astañu la perźença de muitas associaçones culturales. Pus habie : l’ALCM (Miranda), Faceira (Llion), Iniciativa pol asturianu (Sturias) y El Teixu (to’l duminiu).
Aton fui que purmeiru aperźentémus las pessonas d’aquestas defrentes associaçones y issu fui an frente l’eigreija. Eilli inda li uns versus dal Padre Priêtu de Samartinu. Yêra’l puéma biên cuinecidu de “la voç de Miranda”. Y açpuis, Andrés de El Teixu tamiên liu un versus dal Padre Galu de las Sturias. Liu’l puéma « fai muitu » a la mode dal sou llugar cu’la ché vaqueira y todu !



Acabémus pur antrar n’eigreija y ver al Pendon de Cicuiru cu’l sou tamañu méźmu mui grande. Scalla un de lus méyores dal Prainu. Fui ende que falei un poucu suôbre l’ourige dal Pendon y de las sues culores que se puôden relacionar cun Çamora ou cun las praticas que teniên lus caballeirus de l’eidade média quandu gañaban ũa batalla contra lus mourus. Fui ende tamiên que tiu Almendra de Sandin mus splicou ũas couźas mas dal Pendon. Dixu-mus que la cultura dal Pendon que s’acha an Miranda y Llion (muitu ménus nas Sturias) ten ũa pussible ourige romana ou Vizigoda. Alcides tamiên mus dou nuticia de l’eiźistencia d’outrus Pendones nas Tiêrras de Miranda.
Açpuis tiu Muizés, al nuôssu carpinteiru de Cicuiru, aperźentou-mus al traballu que ten feitu n’eigreija. Las artes religioźas qu’eilli ten puôstu cume la ultima céna de Cristu que gravou n’un quadru de madeira y pintada cun pintura dourada. Tamiên mus falou dal traballu que fizu nu altar mor que fui zmuntadu pur anteiru pra lu puder amañar !




Dende salimus de l’eigreija y fumus a ver l’Abadiya que d’antañu fui la caźa de l’Abade y méźmu antes dizen que fui d’un ricu cicuiranu que se chamaba “Diogo do Porto” y qu’antes de marchar pra Sevilla dou aquesta caźa a l’eigreija. Issu acunteciu nu séclu XVI. Hoije la caźa fui arrecuperada mas inda nun se sabe lu que s’a de fazer cu’eilla. Tamiên fui la caźa onde naciu Manuel Carvalho. Açpuis d’haber cuntadu ũas storias de l’Abade que yêra mui pandigu y que tenie nuôbe fillus (!) fumus a ver l’ultimu fornu d’amassa l pan inda de piês. Ye un fornu cumunitariu dal séclu XVIII inda biên cunservadu. Mas ya fai 25 añus que nun siêrbe y sta agora mui çuju. Fui tamiên n’Abadiya que staba arrecadadu l’arquivu dal llugar que se nun habie sidu’l pai de tiu Muizés (tiu Andréya) ya teniêmus nada !



D’eilli fumus inda pa’l barriu de la Pataca y dal Palumbar. A’l abeixar la ruga inda ansinei aquel scritu d’aqueilla caźa d’Herbertu que diç “ANÕ 1800” qu’amostra biên la vuntade ya n’aquele tiêmpu de screbir la palabra “añu” !



Na Pataca, ya eilli, deixei la palabra a Alcides que sabe biên la storia d’aquissu todu. Vimus la fuônte la Piçarra, que anfeliçmiênte ya fui tapada pu’la junta (!!!).
Passémus a’l pie de lus llinares y fumus a ver al chafariç y la fuônte de Baixu y la de las Almas qu’inda hoije nun fui recuperada, mas que biên lu mercie.



D’eilli passémus todus na puônte de San Juan que ya yê l’ultimu eiźemplar de puôntes assi antigas cume las houbu an Cicuiru y qu’inda you vi de pequeiñu (la que staba an frente la fuônte de tie Rita yê ũa de las que you me lembru). Açpuis chubimus pu’la Caleija’l Rei y fumus a parar a la tal fuônte. Eilli Alcides liu-mus uns versus dal Padre Zé “Auga branda – Fuônte de Lhuç” y cume la gente ya iba cun fome, fui aton que lus llebei a cumer un muôrdu.
Pus eilli teniêmus ũa méźa, purparada pu’ls muis pais, an frente’l llavadeiru. Habie melon, vinu (que yêra de Burdeus !), perźuntu, chouriçu, queiju, bolla doce, çumus, y’l mas ampurtante las cereijas. Mie mai tamiên habie feitu uns bollus cu’las çreijas. Stubu todu mui buônu. Ende tengu que vus dezir que ya dalguns s’habiên anganchadu a eilli pur’ende atras y ya veniên cun inda mas vuntade d’eillas !



Açpuis, cuntinou Alcides a ansina-mus al llugar. Pus vimus la caźa’l Padre Zé y fumus anté las fuônte de Nuôssa Señora y la dal Bispu que fican an frente la caźa de tie Juquina. Eilli you li ũas nuticias dal séclu XVIII qu’aparécen n’uns arquivus de Bergancia y que falan de las augas de Cicuiru. Falan d’aquesta fuônte, la dal Bispu, y dizen alla que yê la mellor de to’la region. Hoije achu que ya nun sera biên assi, mas aquesta tamiên merecie ser recuperada !



Acabémus la nuôssa veźita’l llugar na cerdeira de tiu Jin que dalguns dizen que ten pu’l ménus 150 añus ! Ũa couźa ciêrta yê que ya sta mui vellica. Dende fumus açpuis anté la caźa’l pobo, parandu an sitius y outrus, cume nu jardinicu d’alla pa riba (barriu altu).



Na caźa’l pobu, arrumorun-se a la méźa ũas 47 pessonas ! Nun me lembru que fussamus assi tantus lus outrus añus. Scalla’l die fui biên scullidu. Cumi-mus biên, si ! Buônus garbançus cun atun ya carne mirandéźa cun batatas y selada. Y pur fin, Delaide inda mus dou arroç doce y bollus qu’eilla habie feitu !



Acabémus de cumer, ya cu’l bandullu biên biên chénu fumus a tumar un café, d’outrus anté se furun a deitar a la selombra d’ũa cerdeira que ya nun pudiên mas !
Passadu scalla ũa hora, pus al tiêmpu de llimpar un poucu al salon y de puner lus bancus mas a la moda, puner la pantalla y purpara’l computador, llougu açpuis ampecémus la pequeiña cunferencia.  


La cunferencia ancumeçou cun ũa messaige d’Amadeu Ferreira que nun pudu star cu nos. Y llougu lus repersentantes de l’ALCM, Mario Correia y Alfredo Cameirão falorun de lus nuôvus oujetivus de l’associaçon.
Llougu açpuis falou Fernando Alvarez-Balbuena de El Teixu onde mus splicou ũa teoria antersante suôbre las relaçones dal mirandés cu’la frunteira y la maneira an que’l llionés se turnou ende mirandés pur viyas d’aquesta raya antre Spaña y Purtual.

 
Dende passémus la palabra a Ricardo Chao de Faceira que mus splicou l’oujetivu de l’associaçon y’l traballu que ténen zanbulbidu an Llion cun l’eidiçon de llibrus, cartazes llenguisticus y purparaçon de cuncursus. Açpuis Ricardo falou de la cultura quemun que tenémus an Miranda cu’las Tiêrras de Llion (Dançadores, Pendones, Lliêngua, ...).


Açpuis falou Iniciu Galan de Iniciativa pol asturianu splicandu, dandu eidéyas de cume puderie-mus partecipar juntus pra fazer crecer la nuôssa lliêngua.




You ende fiquei mui cuntentu purque habie aparcidu’l persidente la camara de Miranda. Y nu fin de la cunferencia falou de las relaçones que pudiêmus tener cu’las Sturias y Llion, falou biên. Y to’la gente gustou. Fui tan buônu que you nin l purguntei quandu yê que mus iba a puner lus scritus dal llugar an mirandés !



Iba you a ançarrar l’ancontru... quandu... se mus aparécen eilli ũas tiês viêllas vestidas a la moda antiga. You nin m’apurcatei y quandu las vi llougu se punirun a falar y eilli mus fazirun un queloquiu que nun fui purparadu y que saliu mui buônu. Las tals viêllas yêran na verdade Delaide y Treźa; las merdomas que purparorun aquesse die cumigu.
Fui mui buônu, y pra mi, fui’l miu purmeiru triatu mirandés que vi na mie vida. Eillas faziên que yêran ũas cicuiranas y que virun aquesta gente toda durante to’l die y staban a maginar d’onde pudie venir la gente toda y que faziêmus nos eilli. Mui angraçadu !



Fui aton que nu fin dal triatu ançarrémus la pequeiña cunferencia y inda fumus a acaba’l die an Sant’Amaru pra ver lus cicuiranus a juga la Cunca ! Delaide llevou mas de cumer... y cumimus ! Habie un perźuntu, chouriçu, queiju mui buônu, bolla doce, vinu brancu y tintu de la region. Acabémus ende pu’las diêç la nuite. Un die biên purreiru !


D’eiqui a poucu pongu-vus mas retratus y las aperźentaçones que furun feitas pu’lus nuôssus amigus de las Sturias y Llion.

Lus retratus qu’eiqui puje son mius ou de l’Anternéta (Ricardo Chao, Alcides Meirinhos).
 



 






09/09/14

Inda las hai !

Inda las hai y naide cunsigue acabar cu'eillas... las çreijas !

Eiqui Urlandu y Oscar a anchi la barriga d'eillas nu die 25 d'Agostu... mas nun las acaborun !